Rzeźby Herkulesów przed dziedzińcem Pałacu Branickich w Białymstoku
Ponadnaturalnej wielkości rzeźby Herkulesa walczącego z potworami stoją na cokołach wieńczących niski murek. Oddziela on dziedziniec wstępny od paradnego, a Herkulesy ochraniają wejście na teren strefy bezpośrednio związanej z pałacem. W czasach Branickich były to największe rzeźby w całym założeniu pałacowo-ogrodowym.
„Brama Herkulesów” powstała na obecnym miejscu w ramach większego przedsięwzięcia, jakim była rozbudowa reprezentacyjnego wjazdu do rezydencji Branickich. To właśnie w latach 50-tych XVIII w. Brama Wielka została przeniesiona na sam początek dziedzińca wstępnego, gdzie ją można oglądać do dzisiaj. Pozostające po niej miejsce zostało zagospodarowane za pomocą pylonów z Herkulesami. Koncepcję tę zaproponowali i wykonali architekci Jan Henryk Klemm i Jakub Fontana.
Rzeźby z piaskowca powstawały na przełomie 1757 i 1758 roku w warsztacie Jana Chryzostoma Redlera. Ostatecznie zamontowano je na cokołach w kwietniu 1758 roku, a Redler na miejscu kończył swoje prace rzeźbiarskie.
Upozowanie postaci oraz ich atrybuty (lwia skóra, maczuga, zarost) jednoznacznie wskazują na mitologicznego herosa Herkulesa. Postać po lewej stronie walczy ze smokiem, zaś po prawej stronie z wielogłowym potworem – hydrą. Na cokołach pod posągami znajdują się kolejne atrybuty Herkulesa w formie płaskorzeźb: lwia skóra, maczuga, gałęzie palmowe i wieńce laurowe oraz róg obfitości (zdobyty przez Herkulesa w walce z Acheloosem).
Powszechna znajomość symboliki mitologicznej w XVIII wieku ułatwiała gościom Jana Klemensa Branickiego prawidłowe odczytanie herkulejskiego przekazu gloryfikującego gospodarza.
Rzeźby Herkulesów są XVIII-wiecznymi oryginałami.
Autor: Katarzyna Pierwienis
