Medal koronacyjny Augusta III, Henryk Paweł Groskurt (1675–1751), Drezno, Elektorat Saksonii, 1734 r., srebro, śr. 55,0 mm, waga 58,12 g, ze zbiorów Muzeum Historycznego w Białymstoku, nr inw. MB/N/5880
W dniu 5 października 1733 r. stronnicy Sascy, pod osłoną oddziałów rosyjskich, we wsi Kamion na Pradze ogłosili Fryderyka II Augusta królem Polski. Koronacja, syna i następcy Augusta II Mocnego, drugiego Wettyna na polskim tronie, odbyła się 17 stycznia 1734 r. w katedrze wawelskiej. Władca przyjął imię August III i rozpoczął trzydziestoletnie panowanie, podczas którego zmagał się z zapaścią gospodarczą kraju i głębokim kryzysem ustrojowym. To podniosłe wydarzenie zostało upamiętnione okolicznościowym medalem. Jego awers przedstawia popiersie władcy ujęte z profilu. Rycerskie przymioty monarchy podkreśla zbroja kirasjerska, przesłonięta płaszczem. Skosem przez pierś przebiega wstęga Orderu Orła Białego, którego Gwiazdę widzimy przy sercu władcy. Pod ramieniem znajduje się sygnatura medaliera: H∙P∙GROSKVRT, a w otoku łaciński, skrótowy zapis tytulatury monarszej: D[EI]∙G[RATIA]∙AVGVSTVS∙III∙REX∙POL[ONIÆ]∙M[AGNVS]∙D[VX]∙LITH[VANIÆ]∙D[VX]∙SAX[ONIÆ]∙EL[ECTOR]∙. (polskie brzmienie: Z Bożej łaski August III, król Polski, wielki książę litewski, książę i elektor Saksonii).
Na rewersie przedstawiono scenę koronacji. W centrum widzimy klęczącą przed ołtarzem postać króla, nad którego głową wznosi koronę biskup krakowski Jan Aleksander Lipski. W koło przedstawiono grono wybranych przedstawicieli duchowieństwa i magnaterii polskiej. Pośród nich znajdziemy Jana Klemensa Branickiego dzierżącego atrybut swego urzędu – chorągiew Królestwa Polskiego (był wówczas chorążym wielkim koronnym). Znajdziemy go przy lewej krawędzi przedstawionej sceny, zaraz obok stojącego za plecami króla marszałka nadwornego litewskiego. W otoku zamieszczono napis: CONCORDIBVS LIBERÆ GENTIS SVFFRAGIIS∙ (polskie brzmienie: Zgodnymi głosami wolnego narodu). W egzerdze napis w w trzech wierszach: ELECT[VS]:V∙OCT[OBRIS]:MDCCXXXIII / CORONATVS XVII∙IAN[VARII]: / MDCCXXXIV (Wybrany 5 października 1733, koronowany 17 stycznia 1754).
Autor: Piotr Niziołek
